De tijden zijn veranderd, de wereld globaliseert en de grenzen zijn vervaagd. Steeds meer Nederlanders maken gebruik van de verruimde mogelijkheden om te werken in het buitenland. In 2013 emigreerden ruim 145.000 Nederlanders, onder wie ruim 13.000 kinderen en jongeren tussen de 4 en 18 jaar. Zij groeien op als wereldburgers met Nederlandse roots.
Een globaliserende wereld lijkt te vragen om een gemeenschappelijke taal. Veel migrerende ouders onderkennen dan ook het belang van de kennis van de taal van het land van bestemming of het Engels, de voertaal op de meeste internationale scholen. Wanneer kinderen echter de kans wordt geboden om meertalig op te groeien, waarbij de moedertaal een van de talen is die op hoog niveau wordt beheerst, is dit voor hen van grote meerwaarde.
Binding, identiteit en erkenning
Taal is een wezenlijk bestanddeel van de identiteit en is de meest directe uitdrukking van cultuur. Weten wie je bent en waar je vandaan komt, geeft je de kans om je te ontwikkelen tot wereldburger. Het goed beheersen van de moedertaal is een verrijking van de eigen culturele identiteit en daarnaast van belang voor het zelfvertrouwen van een kind. Wanneer kinderen veel zelfvertrouwen hebben verloopt het aanleren van nieuwe vaardigheden en kennis en daarmee het leren van een nieuwe taal beter. De erkenning van de thuis- c.q. moedertaal is daarvoor een belangrijke vereiste.
Positieve cognitieve effecten van meertaligheid
Onderzoek heeft uitgewezen dat het behoud van de moedertaal meerdere belangrijke positieve cognitieve effecten heeft op de ontwikkeling van de meertaligheid. Het verder ontwikkelen van de andere taal of talen gaat kinderen met een goed ontwikkelde moedertaal gemakkelijker af. Een kind dat een nieuw concept als ‘klok kijken’ in zijn moedertaal heeft geleerd, hoeft in de andere taal alleen de nieuwe woorden die bij het concept horen te leren. Meertalige kinderen beschikken over meer, bewuste en onbewuste, kennis van taal.
Bij meertalige kinderen waarbij minimaal twee talen op schoolniveau zijn ontwikkeld nemen bovendien vaardigheden als probleemoplossend vermogen, creativiteit, aanpassingsvermogen en andere “higher order thinking skills” toe. Dit zijn waardevolle 21-eeuwse vaardigheden waar onze kinderen in de wereld waarin zij opgroeien zeker hun voordeel mee kunnen doen. Dit betekent ook dat kennis van moedertaal een grote bijdrage levert aan de cognitieve ontwikkeling in bredere zin, en als consequentie leidt tot betere schoolresultaten.
De plek van het Nederlands in het gezin
Voor Nederlandse kinderen die in het buitenland opgroeien is het waardevol wanneer er thuis aandacht aan de Nederlandse taal wordt besteed. Nederlands spreken (met de Nederlandssprekende ouder), Nederlandse televisie kijken, Nederlandse boeken (voor)lezen en skypen met Nederlandse familie en vrienden zijn hiervan een aantal voorbeelden. Voor jonge kinderen is dit voldoende om de moedertaal te behouden, maar zodra kinderen naar school gaan, neemt de schooltaal het razendsnel over. In verhouding neemt het aantal minuten dat de moedertaal wordt aangeboden af. Bovendien krijgen kinderen in de schooltaal taalaanbod van een andere orde. Zij leren lezen en schrijven en het taalgebruik is gekoppeld aan abstracte onderwerpen, zoals aardrijkskunde, biologie en geschiedenis. Aanvullend moedertaal-onderwijs is vanaf dat moment dan ook van grote meerwaarde.
Nederlandse les in het buitenland
Kinderen in Nederland krijgen op de lagere school gemiddeld acht uur per week taalonderwijs. Daarnaast zien, horen en spreken zij vrijwel alleen Nederlands op school en daarbuiten. Nederlandse kinderen die opgroeien in het buitenland worden ondergedompeld in een andere, zeer waardevolle taalsituatie. Om hen de mogelijkheid te geven om in het buitenland de moedertaal op niveau te blijven beheersen, zijn er wereldwijd mogelijkheden voor aanvullend Nederlands onderwijs, naast de lokale of internationale school. De Wereldschool is hier een van.
Verrijking
Het bijhouden van de moedertaal op schoolniveau is voor Nederlandse kinderen in het buitenland om meerdere redenen een verrijking. Naast de cognitieve voordelen en het behoud van de band met Nederland, kunnen de kinderen wanneer het gezin gepland of ongepland terugkeert, goed instromen in het Nederlands onderwijssysteem. Het aantal kinderen dat terugkeert is niet gering. Ruim een derde van de emigrerende Nederlandse kinderen is binnen 4 jaar weer in Nederland.
Bron: www.stichtingnob.nl
