De Wereldschool biedt zowel basisonderwijs als voortgezet onderwijs op afstand aan. Dat betekent dat leerlingen in het buitenland gedurende hun hele schoolcarrière bij ons onderwijs kunnen volgen. Wij begeleiden de leerlingen online, via het internet. Bij de basisschoolleerlingen vraagt dat extra ondersteuning van de ouders. Hoewel er altijd een vakdocent op afstand beschikbaar is, hebben jonge kinderen ook vaak behoefte aan veel directe begeleiding. Voor pubers is dit anders: zij zijn al een stuk zelfstandiger en kunnen met onze lespakketten volledig zelfstandig werken. Dit vraagt wel om extra inzet van de leerling. Het verschilt dan ook per leerling of dezel direct alleen aan de slag kan of nog ondersteuning van ouders nodig heeft.
Zelfstandigheid
De pubertijd is een belangrijke fase in de stap naar zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Jongeren willen in deze fase steeds meer zelf doen en leren en zetten zich steeds meer af tegen bemoeienis van ouders (en docenten!). Een leerling is natuurlijk niet in één klap zelfstandig. Het afzetten tegen ouders kan leiden tot rebels gedrag, waarbij de leerling misschien helemaal geen verantwoordelijkheden op zich wil nemen. Door de consequenties te ervaren van het wel en niet voldoen aan verantwoordelijkheden, wordt de leerling steeds zelfstandiger. Waardoor deze uiteindelijk zelfstandig zal kunnen werken. Dit proces gaat echter nog door tot ver in de twintig.
Verantwoordelijkheden opbouwen
Om het proces van zelfstandig worden soepel te laten verlopen, helpt het om de verantwoordelijkheden van de leerling langzaam op te bouwen. Als een leerling in groep 8 nog alles met de ouder deed, is het niet verstandig om hem in de eerste klas ineens alles zelf te laten doen. Sommige ouders beginnen daarom in de laatste jaren van de basisschool al met de leerling meer verantwoordelijkheden te geven. Voor leerlingen die bij ons in het voortgezet onderwijs starten, is het belangrijk om te kijken hoe de situatie op voorgaande school was. Is de leerling al gewend om veel zelf te werken of komt hij of zij uit een schoolsysteem waarbij alles voor de leerling werd gepland?
Planning
Zelfstandigheid is niet hetzelfde als volledige regelloosheid. Bij de Wereldschool kunnen leerlingen hun eigen leerroute volgen en zelf bepalen in welk tempo ze het willen afronden. Het is echter wel belangrijk om een goede planning te maken die aansluit bij de wensen van leerling en ouders. Zeker als je weer terugkeert naar Nederland. De leerling heeft aan het begin van het jaar zelf een Skypegesprek met de docent. In het Skypegesprek wordt kennis gemaakt en wordt de planning voor het komend jaar besproken. Doordat de planning in overleg tot stand komt, heeft de leerling gedeeltelijk de eigen regie in handen. Zo wordt de planning onderdeel van de zelfstandigheid. De planning is tenslotte niet opgelegd, het is een afspraak die samen is gemaakt. De docent houdt samen met de leerling de planning in de gaten. De leerling is verantwoordelijk om lessen te maken en op tijd de toetsen en inleveropdrachten in te leveren.
Kies een vast moment
Het helpt vaak om vaste momenten te kiezen voor het maken van de lessen, bijvoorbeeld een hele middag per vak waarin alle vier de lessen van de week gemaakt worden. Je kan er ook kiezen om vier keer per week een los uur per vak te doen. Dit is afhankelijk van de voorkeur van de leerling. Hoewel de leerling zelf verantwoordelijk is, helpt het als de ouders een oogje in het zeil houden. Het zelfstandig werken kan de docent tenslotte niet in de gaten houden.
Zelfstandig lessen maken
De lessen van de Wereldschool zijn zo opgesteld dat de leerlingen ze volledig zelfstandig kunnen volgen. In de les staat precies wat de leerling moet doen en welke materialen er nodig zijn. Er staan vooruitblikken naar wat later moet gebeuren en terugblikken naar wat eerder gemaakt is. De leerling wordt op tijd gewaarschuwd dat er boeken gelezen moeten worden en per blok wordt vermeld welke opdrachten ingeleverd moeten worden. Alle benodigde uitleg en theorie staat in het lesboek, in de les zelf of in video’s die in de les genoemd worden. Desondanks kan het natuurlijk dat een leerling iets niet begrijpt of dat er onduidelijkheden zijn. Daarvoor is de docent op afstand beschikbaar.
Begeleiding van de docent
Anders dan op een reguliere school, kan de docent voor het grootste deel niet zien wat de leerling aan opdrachten maakt en hoe deze de stof leert. Dit betekent dat de leerling ook hier zelf verantwoordelijk voor is. De docent is er altijd voor hulp, maar de leerling moet zelf de docent benaderen om hulp te vragen. De leerling heeft verschillende mogelijkheden om hulp van de docent te vragen. De eenvoudigste manier is door middel van een bericht via het leerlingvolgsysteem. De docent controleert meerdere keren per week de berichtenbox en geeft binnen twee dagen antwoord aan de leerling. De meeste vragen kunnen op deze manier opgelost worden. Als het nodig is, is de docent ook beschikbaar voor een Skypegesprek voor uitgebreide uitleg, om samen opdrachten te doorlopen of om een leerstrategie te oefenen.
Ingrijpen waar nodig
De ervaring leert dat de meeste leerlingen in het voortgezet onderwijs goed om kunnen gaan met eigen verantwoordelijkheden en zelfstandig leren. Het kan natuurlijk gebeuren dat sommige leerlingen hier meer moeite mee hebben. Docent, ouders en leerling overleggen dan wat de beste aanpak is. Soms wordt er besloten dat de ouders de leerling meer begeleiden en in de gaten houden. Soms is meer begeleiding van de docent wenselijk en worden er bijvoorbeeld meer Skypemomenten afgesproken om de leerling ‘bij de les te houden’.
Zelfstandig werken motiveren
Sommige leerlingen hebben moeite om zichzelf te motiveren. Mijn collega Iris Bonhof heeft blogs geschreven over de basisvoorwaarden voor motivatie en intrinsieke motivatie.
