Motivatie en zelfvertrouwen stimuleren met de groeimindset

Ik kan het nog niet, maar ik kan het wel leren! Een kind met die gedachte gaat gemotiveerd met nieuwe uitdagingen aan de slag. Hoe help je je kind om dat vertrouwen in zichzelf te hebben? In deze blog vertel ik je meer en ga ik in op de groeimindset.

Wanneer je de motivatiereeks hebt gevolgd ben je ondertussen op de hoogte van de basisvoorwaarden voor motivatie en hoe je daarmee intrinsieke motivatie kan stimuleren. In deze laatste blog van de motivatiereeks ga ik in op de fixed (statische) mindset en de groeimindset. Want de manier waarop je denkt over jezelf/over je eigen kunnen, speelt een belangrijke rol in het hebben van motivatie.

De theorie over de fixed mindset en de groeimindset (growth mindset) is een theorie van Carol Dweck. In het webinar, waar deze motivatiereeks aan gerelateerd is, neem ik samen met collega Marjolein Jochem en Tina als voorbeeld om het verschil tussen beide mindsets uit te leggen.  Ook vandaag neem ik Jochem en Tina als voorbeeld om de mindsets toe te lichten.

De mindsets in de praktijk

Jochem (11) en Tina (12) krijgen de opdracht om een spreekbeurt voor te bereiden. Het onderwerp voor de spreekbeurt is de hersenen. Zowel Jochem als Tina beginnen na het lezen van de uitleg enthousiast aan deze opdracht.

Jochem is iemand die snel resultaat wil bereiken. Hij denkt na over hoe hij eenvoudig succes kan behalen en de spreekbeurt kan afronden. Hij heeft moeite met het concretiseren van de opdracht en vindt het lastig om informatie te vinden op de computer en in boeken. Bij zijn eerste poging tot het zoeken van informatie ervaart hij dan ook geen succes. Omdat hij niet weet hoe hij de opdracht kan aanpakken, geeft hij het al snel op. Nors geeft hij bij zijn ouders aan dat het een saaie opdracht is en hij geen zin heeft de spreekbeurt voor te bereiden.

Tina heeft daarentegen al snel bedacht dat ze het met name gaat hebben over hoe het brein in elkaar zit. Wel merkt ze dat er heel veel informatie over te vinden is en daardoor vindt ze het lastig de informatie te ordenen. Ook maakt ze zich zorgen over het presenteren, dat vindt ze spannend. Maar de tips van haar docent, over het maken van een spreekbeurt, helpen haar enorm. Tina gaat, ondanks kleine tegenslagen, de opdracht niet uit de weg. Ook vraagt ze haar ouders eerst naar haar spreekbeurt te luisteren, voordat ze het aan haar docent gaat presenteren.

In onderstaande tabel zie je de verschillen tussen de fixed mindset (Jochem) en de groeimindset (Tina).

Hymer, B. en Gershon, M. (2017). Growth mindset Pocketboek

Jochem is iemand die graag snel resultaat boekt.  Bij deze opdracht lukt hem dat niet gelijk, waardoor hij al snel de uitdaging uit de weg gaat. Hij is ook bang slecht te presteren ten opzichte van anderen. Hij uit dit bijvoorbeeld door boos te zijn en negatief te praten over de opdracht. Jochem heeft dan ook het gevoel dat intelligentie vast staat. Wanneer hij iets niet kan, kan hij het naar zijn idee ook niet leren. Jochem heeft een fixed mindset.

Tina heeft er daarentegen vertrouwen in dat ze iets wat ze nog niet kan, wel kan leren. Tina heeft een groeimindset. Ze ziet de uitdaging van de spreekbeurt dan ook als een nieuwe kans om te leren informatie te ordenen en te leren presenteren. Wanneer het informatie vinden niet helemaal lukt, verandert ze van aanpak; mede door de tips van haar docent. Ze vindt het dus niet erg om om hulp te vragen. Ook vraagt zij bewust haar ouders om haar presentatie vooraf te beoordelen.

Draag bij aan een positieve mindset

Hoe kan je als ouder nu die groeimindset bij een kind stimuleren? Ieder kind kan tenslotte groeien en nieuwe dingen leren. De manier van complimenten en feedback geven speelt hierin een belangrijk rol.

Jochem krijgt vaak opmerkingen als ‘slimme jongen’ en ‘wat ben jij goed’. Ouders en docenten vragen vaak naar het cijfer dat hij heeft behaald voor een opdracht of toets. Dit zorgt ervoor dat hij het gevoel heeft dat het ook alleen om het cijfer gaat. Hierdoor is hij slechts extrinsiek gemotiveerd voor opdrachten. Jochem is afhankelijk van de reactie van zijn omgeving.

Tina ontvangt juist veelal feedback vanuit haar omgeving.
Opmerkingen als:
“Je hebt een goede start gemaakt, maar je zou kunnen proberen om…”
“ Je hebt een duidelijke, overzichtelijke presentatie gegeven. Ik kan zien dat je, je goed hebt voorbereid.”

Om de groeimindset te stimuleren zet je je als ouder vooral in op het geven van inzicht in het eigen leerproces. Je laat zien dat fouten maken mag en dat je omgeving er is om van te leren.
Misschien is het resultaat dan een 6, maar wel een 6 dankzij een goed leerproces. En die 6 is veel meer waard dan het behalen van een 9 waar je kind amper moeite voor heeft moeten doen.

Daarmee zeg ik niet dat complimenten geven niet goed is. Een compliment geeft een kind zeker een goed gevoel en soms is dat voldoende. Maar het geeft je kind verder geen informatie over wat er goed ging. Juist met het geven van feedback, gericht op het proces dat het kind heeft doorgemaakt, kan je ervoor zorgen dat je kind een volgende keer ook weer een stapje meer bereikt en stimuleer je zelfvertrouwen.

Hoe begin je met het creëren van een groeimindset bij je kind?

1. Ga bij jezelf eerst na in hoeverre je een groeimindset hebt. Want goed voorbeeld doet tenslotte goed volgen!
2. Probeer vervolgens langzaamaan steeds wat meer in te zetten op het geven van feedback in plaats van alleen het geven van complimenten.

Wil je trots tegen je kind zeggen dat hij het goed heeft gedaan? Zeg het en benoem ook wat hij goed heeft gedaan! Dat is een eerste start naar het leren geven van feedback. En het eerste opzetje naar het creëren van een groeimindset

En nu?

“Beste, Iris. Leuk, drie blogs over motivatie, maar je moet aan best veel denken! Dat gaat mij nooit lukken.”

Ik kan mij voorstellen dat je dit als ouder nu denkt.
Natuurlijk kun je niet van de een op de andere dag alles goed toepassen. Er is ook niet één antwoord op hoe het moet, want elk kind heeft bepaalde elementen in meer of mindere mate nodig.
Ik hoop met name dat de blogs je aan het nadenken hebben gezet over je eigen handelen en dat je begrijpt dat die van invloed is op het handelen van je kind. Neem de informatie en tips uit de drie blogs mee om je eigen weg te vinden in het motiveren van je kind. Start met de basisvoorwaarden voor  motivatie, die een enorme bijdrage leveren aan de intrinsieke motivatie. En wanneer je dan ook nog je complimenten regelmatig omzet in feedback, dan gaat het al helemaal goedkomen!

En bedenk vooral voor jezelf welke dingen je al wel goed doet. Want je doet het goed, maar misschien kan het nog beter!