Examen doen… Maar dan anders!
Veel leerlingen in hun eindexamenjaar spenderen behoorlijk wat tijd met het berekenen van hun gemiddelden voor hun schoolexamencijfers en wat ze dan moeten halen voor hun eindexamens om te slagen. Toch is er ook een categorie leerlingen die in hun eindexamenjaar zitten, maar hier niet zo veel aan hebben. Zij doen namelijk staatsexamens en bouwen daarvoor geen schoolexamencijfers op. Met deze leerlingen heb ik dagelijks contact. In deze blog neem ik jullie daarom graag mee in de wereld van de staatsexamens. Hoe ziet het staatsexamen eruit, wat zijn de verschillen met reguliere eindexamens en hoe moet dat nou in de huidige corona-tijd?
Hoe ziet het staatsexamen eruit?
Om te begrijpen waarom het gemiddelde voor de toetsen die mijn leerlingen maken voor hen minder van belang is dan voor leerlingen die regulier hun examen maken, is het belangrijk om te weten wat het staatsexamen precies is. Het staatsexamen is bedoeld voor leerlingen die niet op een (reguliere) middelbare school zitten die eindexamens afnemen. Zij willen dan graag een diploma of certificaten halen voor een bepaald niveau of vakken. Zo kun je bijvoorbeeld met de juiste certificaten alsnog toegelaten worden tot een gewenste vervolgopleiding.
In principe bestaat het staatsexamen voor één vak uit twee onderdelen:
- Het centraal examen – Dit is een vergelijkbaar (maar dus niet precies hetzelfde) examen met het centraal schriftelijk examen van leerlingen die op hun middelbare school eindexamen doen.
- Het college-examen – Dit vervangt het schoolexamen(cijfer) wat leerlingen uit het reguliere onderwijs opbouwen gedurende hun examentraject. Het college-examen bestaat sowieso uit een mondeling, en soms wordt dit aangevuld met nog een schriftelijk of een praktisch deel.
Onder normale omstandigheden worden alle schriftelijke delen van het staatsexamens afgenomen in mei en juni, en de mondelinge en praktische delen in juli. Het aanmelden voor de staatsexamens moet al vroeg gebeuren. Namelijk tussen halverwege oktober en eind december van het schooljaar waarin het examen wordt afgelegd.
Kosten deelname
Bij de aanmelding moet meteen betaald worden: voor het deelnemen aan het staatsexamen wordt per vak €125 berekend, en heeft het betreffende vak alleen een college-examen, dan kost dat €62. Alle vakken samen voor één diploma (voor één schoolsoort) kost €625, en alle extra vakken daarbovenop kosten dan weer €125 per stuk extra.
Om een diploma te krijgen voor een bepaald niveau te ontvangen, moet je natuurlijk voldoen aan de eindexameneisen. De regels hiervoor verschillen niet van die van het reguliere examen.
Profielwerkstuk
Naast het examen doen in de verschillende vakken, is het ook verplicht om het profielwerkstuk met minimaal een voldoende af te sluiten. Het profielwerkstuk is een ‘vak apart’, wat alleen getoetst wordt door middel van een college-examen. Dit houdt in dat je een onderzoek uitvoert voorafgaande aan het college-examen, en dat je tijdens je college-examen aan de hand van een posterpresentatie jouw onderzoek presenteert, en daarna vragen van de examinatoren beantwoordt. Ook de leerlingen die via de Wereldschool staatsexamen doen, schrijven een profielwerkstuk over een vak waarin zij examen gaan doen en worden hierin begeleidt door een docent van de Wereldschool
Verschillen regulier eindexamen
Op heel veel punten lijkt het staatsexamen op het reguliere eindexamen. Zo is er inhoudelijk geen verschil in wat er wel en niet getoetst wordt. Dit is belangrijk, want dit zorgt ervoor dat de waarde van het staatsexamendiploma niet anders is dan dat van een diploma uit een regulier eindexamentraject. Of je nou het reguliere eindexamen havo of het staatsexamen havo hebt gedaan: je bent getoetst langs dezelfde meetlat!
Toch hoor ik je al denken: ’Maar er zijn vast ook verschillen tussen het reguliere eindexamen en het staatsexamen?’
Dat klopt natuurlijk ook! Het grootste verschil tussen het reguliere examen en het staatsexamen is dat je als leerling, samen met je ouders, zelf verantwoordelijk bent voor de voorbereiding op het examen. Dat is natuurlijk een hele kluif, en soms ook best wel lastig als je geen ervaring hebt met de inhoudelijk en praktische kant van zo’n eindexamen. Ik heb altijd veel respect voor mijn leerlingen die het staatsexamentraject afleggen, want het vergt een hoop zelfdiscipline en motivatie. En eerlijk is eerlijk, in de middelbare school-fase van je leven zijn dat meestal niet de eigenschappen die in overvloed aanwezig zijn. Een begeleidingsprogramma als dat van de Wereldschool kan dan net dat beetje motivatie en begeleiding bieden om toch aan de slag te blijven, ondanks dat het geen vervanging is voor een klaslokaal vol pubers.
Overige verschillen
Naast dit grote verschil, zijn er nog een drietal kleinere verschillen:
Allereerst kun je bij het staatsexamen zelf bepalen in welke vakken je examen wilt doen en of je (uiteindelijk) een diploma wilt halen. Zo kunnen de staatsexamens over meerdere jaren uitgesmeerd worden, waardoor er minder druk ligt op de examenperiode. De certificaten die je per vak haalt, zijn namelijk 10 jaar geldig. Zo kun je er dus gedurende die tijd een compleet diploma van maken, als dat gewenst is!
Een tweede facet wat natuurlijk anders is bij het staatsexamen, is dat er bij ieder vak waarin examen gedaan wordt, een college-examen gemaakt moet worden. Daarnaast kan er geen examen gedaan worden in Lichamelijke Opvoeding (L.O.) en Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV).
Het laatste verschil met het reguliere eindexamen is dat bij staatsexamens alleen herkanst kunnen worden in het jaar waarin het examen is afgenomen, en alleen als je door het maken van de herkansing alsnog je diploma kunt halen.
Coronamaatregelen en staatsexamen doen – kan dat wel samen?
En toen brak het coronatijdperk aan en werd alles anders. Waar voor de reguliere examens de centrale examens werden afgeschaft, zijn vergelijkbare maatregelen getroffen voor de staatsexamens. Het centraal examen wordt dit jaar niet gemaakt, maar alle college-examens wel.
Voor Wereldschoolleerlingen over de hele wereld koopt dat (gelukkig) meer tijd om tijdig in Nederland te zijn voor de college-examens. De college-examens vinden plaats in juli. En mocht het niet lukken om op tijd in Nederland te zijn, dan is er altijd nog de herkansingsperiode eind augustus-begin september waar je aan kunt deelnemen. In het licht van alle gebeurtenissen rondom corona is het fijn dat de Rijksoverheid deze besluiten heeft genomen en dat er duidelijkheid is voor alle leerlingen!
Meer informatie of heb je vragen?
Vind je het leuk om na te praten over deze blog of ben je benieuwd hoe de Wereldschool je kan ondersteunen in het halen van een diploma voor een bepaald niveau of het halen van extra certificaten om aan de gewenste vervolgopleiding te kunnen beginnen? Neem dan gerust contact met mij op via quirine.hakkaart@wereldschool.nl, via ons contactformulier, of kijk eens op de site naar onze lesprogramma’s.
