Meer dan woorden: het belang van begrijpend lezen in het basisonderwijs
Er is dit jaar veel over in het nieuws geweest: 1 op de 4 leerlingen in het voortgezet onderwijs heeft een te laag niveau van begrijpend lezen. Nederland is een van de weinige landen met begrijpend lezen als apart schoolvak. Toch scoren we niet beter als je kijkt naar internationale toetsresultaten. Dit is zorgwekkend. Begrijpend lezen is kortgezegd begrijpen wat je leest en is de essentie van lezen en leren. Om informatie in schoolboeken goed te kunnen begrijpen is het belangrijk dat je goed begrijpend leest. Tijdens begrijpend lezen worden verschillende vaardigheden toegepast die het kind nodig heeft om de tekst tot een geheel te kunnen verwerken. Begrijpend lezen stelt ons in staat om bruggen te verbinden, dieper in te kunnen zoomen en de wereld te kunnen begrijpen. Maar wat is begrijpend lezen nou precies? En waarom is dit zo belangrijk?
Wat is begrijpend lezen?
Begrijpend lezen is het proces waarbij je een stuk tekst leest, hier betekenis aan geeft, de inhoud begrijpt en dit verwerkt samen met voorkennis. Op deze manier maak je een groot geheel van de tekst. Maar het is niet alleen het kunnen oplezen van woorden, het is vooral een actieve handeling van begrip opbouwen en betekenis halen uit geschreven taal. Wanneer je dit goed kunt, stelt dit je in staat om zowel de directe, als de indirecte boodschap uit de tekst te halen. Denk hierbij aan de toon, de intentie of de mening van de auteur. Begrijpend lezen is dus gelukt wanneer je een helder beeld hebt gevormd van wat er in de tekst wordt besproken. Ook is bekend dat begrijpend lezen een goede voorspeller is van later schoolsucces. Dit is ook wel logisch; om bijvoorbeeld verhaaltjessommen op te lossen moet je wel begrijpen wat ze van je vragen!
Begrijpend lezen omvat verschillende vaardigheden die samen tot begrijpend lezen leiden. Deze vaardigheden samengevoegd wordt het situatiemodel genoemd. De vaardigheden zijn:
- Je moet motivatie hebben om een tekst te lezen;
- Je moet een doel hebben;
- Je moet mentaal alert zijn;
- Je moet toegang hebben tot teksten;
- Je moet kennis hebben van taal;
- Je moet wereldkennis hebben;
- Je moet leesstrategieën toe kunnen passen;
- Je moet coherentievorming toepassen tijdens het lezen;
- Je werkgeheugen moet voldoende ontwikkeld zijn.
Dit zijn veel verschillende vaardigheden. Het is dus logisch dat dit veel oefening kost om te leren en het niet vanzelfsprekend is. In de volgende alinea leggen we uit hoe je dit het beste kan doen.
Hoe leer je begrijpend lezen?
Veel mensen denken dat je door veel lezen vanzelf de tekst goed leert te begrijpen. Echter klopt dit niet helemaal: de woordenschat groeit wel als je veel leest, maar dit betekent nog niet automatisch dat je goed leert begrijpend lezen. Om je kind sterker te laten worden in begrijpend lezen in het basisonderwijs is het belangrijk dat je kind gemotiveerd wordt. Dit kan je bereiken door:
- Je kind zelf autonome keuzes te laten maken over begrijpend lezen; zoek onderwerpen die ze zelf leuk vinden;
- Zorg voor verbondenheid, lees samen en onder fijne omstandigheden. Het kan helpen om te praten of te discussiëren over boeken. Meer daarover lees je hier;
- Zorg ervoor dat je kind succeservaringen heeft, dit doe je door lesmateriaal te kiezen dat aansluit bij het leesniveau en hiermee aan de slag te gaan.
Leesstrategieën kunnen geleerd worden door ze actief toe te passen tijdens het lezen. Om dit te oefenen kan je ‘rolwisselend’ onderwijs inzetten. Het is hierbij de bedoeling dat er een rolverdeling is en er een expert, journalist en presentator is. Op deze manier interpreteren en lezen kinderen de tekst samen. Op deze manier leren kinderen hun eigen gedachten onder woorden te brengen. Deze manier is op zowel de basis- als de middelbare school toe te passen. Voor meer informatie over deze manier van begrijpend lezen klik hier.
Kinderen motiveren om ze aan het lezen te krijgen kan lastig zijn. Het zou helpend zijn als kinderen vanuit huis het goede voorbeeld krijgen, en hun ouders ook echt zelf zien lezen. Als je samen leesplezier creëert, zoals uiteengezet in deze blog over begrijopend lezen of leesplezier, zal het voor je kind een stuk leuker worden om ook zelfstandig te gaan lezen.
Om te zorgen dat kinderen de tekst goed begrijpen kan het handig zijn een begrippenkaart te maken. Hierbij worden de lastige woorden uitgelegd. Verder zou voorkennis geactiveerd kunnen worden. Je zou een controlevraag kunnen stellen en iedereen het antwoord op laten schrijven. Dit helpt vaak beter dan enkel de kennis te geven en dan te vragen of iedereen het begrepen heeft.
Benieuwd naar onze lesmethode voor begrijpend lezen in het basisonderwijs? Bekijk dan deze blog.
Wereldschool en begrijpend lezen
Ben je net zoals wij overtuigd van het belang van begrijpend lezen? Dan hebben wij goed nieuws! Wereldschool biedt namelijk het vak begrijpend lezen aan in het basisonderwijs. De verschillende vaardigheden die nodig zijn voor begrijpend lezen worden allemaal behandeld. We bieden begrijpend lezen aan vanaf groep 4 t/m groep 8 en er kan gekozen worden uit: fysiek begrijpend lezen (offline leren), begrijpend lezen online en begrijpend lezen online+. De methode die wordt gebruikt is ‘Atlantis’. Hierbij wordt zelfstandig werken gestimuleerd. Ben je nou benieuwd naar onze pakketten over begrijpend lezen? Neem dan een kijkje op onze site. Heb je verdere vragen? Plan dan een vrijblijvend adviesgesprek in met een van onze onderwijsadviseurs.
