In het najaar van 2020 schreven we nog een blog over het vak Begrijpend lezen naar aanleiding van een item bij het programma van Arjen Lubach. Ook bij de Wereldschool is het tijd voor vernieuwing. De lespakketten begrijpend lezen fysiek* bij groep 4, 5 en 6 zijn over op een nieuwe methode genaamd Atlantis. Deze nieuwe leesmethode, ontwikkeld op basis van wetenschappelijk onderzoek, is kerndoel dekkend voor begrijpend lezen. Ik geef je graag een klein kijkje in deze nieuwe methode die je op afstand, middels thuisonderwijs, goed kan volgen.
Atlantis
Atlantis richt zich in haar methode op:
- begrijpend lezen;
- technisch lezen;
- leesplezier;
- woordenschat;
- en vloeiend lezen.
De lessen zijn door ons zo aangepast dat begrijpend lezen centraal staat. De andere onderdelen komen daar zeker ook bij aan bod om zo tot begrijpend lezen te komen.
Leesbegrip
In de lessen is er veel aandacht voor het leesbegrip. Er komen dus met name vragen aan bod die nagaan of de leerling de tekst goed heeft begrepen. In veel methodes ligt de focus op het aanleren van strategieën, maar dat komt in deze methode weinig voor. Er wordt juist gevraagd verder te denken op basis van de informatie die in de tekst wordt aangereikt, gecombineerd met de kennis die een leerling al heeft. Zo leert een leerling de tekst beter te begrijpen, is hij er actief mee bezig, en koppelt hij de aangeboden informatie aan de kennis die hij zelf al had. Op die manier is er ook veel aandacht voor woordenschat wat veel aandacht vergt. Vooral voor kinderen in het buitenland.
Leesplezier
In veel lessen kan de leerling kiezen uit twee teksten, om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de interesses. Daarnaast spreekt deze methode ons erg aan omdat veel thema’s die gerelateerd zijn aan het wonen in het buitenland. De volgende thema’s komen aan bod:
- over de grens;
- in het wild;
- de lucht in;
- op stap;
- en eetsmakelijk.
Op die manier proberen we aan te sluiten bij wat uit onderzoek is gebleken over effectief begrijpend lezen. Zo schrijf Vanbuel (2018) in haar artikel dat er zes aspecten zijn die begrijpend lezen effectief maken. De eerste is het dat het bevorderen van leesplezier van belang is. Kinderen die graag lezen, lezen meer en lezen ook beter.
Ten tweede benoemt ze dat voorlezen de effectiviteit bevordert. Voorlezen draagt bij aan het ontwikkelen van de woordenschat en het tekstbegrip. Voorlezen wordt waardevollere wanneer er ook tijdens het lezen vragen worden gesteld over de tekst.
Daarnaast ben ik van mening dat voorgelezen worden leesplezier kan bevorderen bij een kind. In onze lesinstructies beschrijven we dan ook dat de ouder de tekst kan voorlezen of het kind de tekst zelf voorleest. De twee teksten die elke les aan bod komen verschillen van elkaar in niveau. De eerste tekst is iets eenvoudiger geschreven dan de tweede. Daarnaast komt het ook voor dat de twee teksten verschillen in tekstsoort. Maar beide teksten zijn geschikt voor kinderen van de betreffende groep. Een kind kan dus meestal kiezen met welke tekst hij aan de slag gaat.
Het belang van begrijpend lezen
Begrijpend lezen wordt in het Nederlands onderwijs als belangrijk onderdeel gezien voor richting het voortgezet onderwijs. Als kind kom je namelijk steeds meer in aanraking met verschillende soorten teksten bij diverse soorten vakken. Het is fijn als je op de basisschool een goede basis hebt opgebouwd om met al die teksten aan de slag te kunnen gaan en begrijpt wat je leest.
Door het volgen van dit vak te combineren met, in jullie vrije tijd, het (voor)lezen van boeken die aansluiten bij de interesse van je kind zal je kind het lezen en begrijpen van teksten zich steeds meer eigen maken. En dan ook met plezier!
*de vernieuwde online lespakketten van begrijpend lezen worden begin 2022 verwacht. Groep 6 Fysiek volgt later dit jaar. Groep 7 en 8 Fysiek zullen pas in 2022 volgen, omdat de uitgever deze methode nog aan het ontwikkelen is.
Vanbuel, M. (2018). Begrijpend lezen in het basisonderwijs: hoe ziet effectief leesonderwijs eruit? 32ste Conferentie Onderwijs Nederlands, 28, 44–47.
